آنچه باید درباره آپارتمان نشینی و حریم خصوصی دیگران بدانیم

با توجه به افزایش جمعیت، گسترش شهر نشینی و از همه مهمتر گرانی بیش از حد خانه های ویلا یی درندشت، که زمانی محل اسکان خانواده های معمولی بود، امروزه اغلب مردم، مجتمع های مسکونی و آپارتمانی را برای زندگی انتخاب کرده اند و قطعا اگر شرایط زندگی در چنین مکان هایی را به درستی ندانسته باشند، با مشکلا ت فراوانی مواجه خواهند شد. فرهنگ آپارتمان نشینی یکی از موارد مهمی است که هر فرد آپارتمان نشین باید آن را بداند و از اصول روابط با همسایگان نیز اطلا ع جامع داشته باشند، تا بتوانند مانند اعضای یک خانواده درکنار دیگر ساکنان مجتمع مسکونی زندگی کنند. البته بهتر است افرادی هم که آپارتمان نشین نیستند با فرهنگ آن آشنایی داشته باشند تا هنگامی که به عنوان میهمان به چینن خانه هایی دعوت می شوند، لحظاتی که در کنار میزبان خود هستند، بتوانند با رعایت اصول فرهنگ آپارتمان نشینی  مطلوب، مرتکب رفتاری نشوند که باعث آزار دیگران شوند. به منظور آشنایی بیشتر با فرهنگ آپارتمان نشینی و ارائه اطلا عات لا زم در این باره، توجه خوانندگان گرامی را به مجموعه ای از مقالا ت مندرج در کتاب «آموزش های شهروندی» که از سوی مرکز آموزش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران تهیه و تنظیم شده است، جلب می کنیم و امیدواریم مطالعه این مطلب  در زندگی تان تاثیربسزایی بگذارد.

مشکلا ت آپارتمان نشینی

در گذشته مردم در خانه های مستقل که حیاط داشت، زندگی می کردند و به راحتی می توانستند آن گونه که می خواهند زندگی کنند. آن ها قادر بودند با صدای بلند حرف زده و در صورت تمایل در هر زمانی، رفت و آمد کنند; بچه ها هم آزاد بودند با صدای بلند فریاد بزنند و بازی کنند. اگر چه برخی از این کارها نادرست  بود، ولی کمتر زیانی به دیگران وارد می کرد; در حالی که در زندگی آپارتمان نشینی به دلیل فشردگی مکانی نباید تنها به خودت فکر کنی; لذا همنوایی; همسویی و همگرایی با دیگران، انعطاف پذیری در محیط جدید، تحمل، خویشتن داری و احترام به حقوق دیگران که جزئی از ضرورت های زندگی آپارتمان نشینی است نیازمند تکرار، تمرین و ممارست است تا در زمره عادات روزانه قرار گرفته و در نهایت تبدیل به فرهنگ شود. خیلی از اختلا فات و تنش ها در زندگی آپارتمانی به دلیل نبود سابقه زندگی جمعی است. حال این سوال مطرح می شود که مشکلا ت آپارتمان نشینی کدام ها هستند؟ و چگونه پیش می آیند؟ در زیر به برخی از آنها اشاره می شود.

عادت های ناهمگون

یکی از مشکلا ت عمده آپارتمان نشینی، تفاوت فرهنگی ساکنین آن هاست. معمولا  ساکنین مجتمع های مسکونی در سال های اولیه به عادت های زندگی غیرجمعی انس داشته، هنوز به شرایط زندگی جدید عادت نکرده اند. تصور کنید خانواده ای را که تا چندی پیش، فرش خانه اش را در حیاط یا فضای باز می شسته و حالا  بخواهد همین کار را در پارکینگ آپارتمان یا پشت بام انجام دهد; حال آن که این اعمال با زندگی آپارتمان نشینی سازگار نیست و برای دیگر ساکنین که به شیوه جدید انس گرفته اند، غیرقابل تحمل به نظر می رسد.
پدیده آپارتمان نشینی ویژگی های اجتماعی خاص خود را دارد. افرادی که در کنار هم و با فاصله یک دیوار از هم زندگی می کنند; اما با هم غریبه و ناشناس اند; صدای یکدیگر را از پشت دیوارهای نازک می شنوند ولی از حال و روز هم بی خبرند، آن ها به لحاظ مکانی بسیار نزدیک ولی از نظر عاطفی از هم دورند.

تغییر مکرر همسایه ها

یکی دیگر از مشکلات آپارتمان نشین ها، تغییر مکرر همسایه ها است. اقشار کم درآمد اجاره نشین که هر سال ناگزیر به تغییر مکان هستند نمی توانند ارتباط مستمری را با همسایگان خود ایجاد کنند و در نتیجه مشکلاتی همچون انزوا، نبود ارتباط عاطفی و افسردگی همواره فرزندان آنها را تهدید می کند.
فضای فیزیکی آپارتمان ها، اجازه مهمانی های بزرگ و مکرر را به افراد نمی دهد، چرا که رفت و آمد زیاد به دلیل سلب آسایش از همسایگان، مناسب نیست و ساکنان معمولا مجبورند که مهمانی ها و مراسم ویژه خود را در خارج از منزل برگزار کنند. البته محدودیت معاشرت ها ممکن است از بار هزینه خانواده ها بکاهد، اما در عین حال موجب کاهش میزان روابط دوستانه و خانوادگی می شود.

نبود مشارکت و روحیه جمعی

گاهی اوقات در زندگی آپارتمان نشینی، عدم احساس مسوولیت و نبود روحیه جمعی مشاهده می شود. بی تفاوتی افراد نسبت به یکدیگر (همسایه ها در آپارتمان) سبب ایجاد عواقب ناخوشایندی می شود; مثلا فردی تنها در آپارتمانش فوت می کند و ساکنین مجتمع تا چند روز از آن بی خبر می مانند. از طرف دیگر، عدم مشارکت در امور و فرار از مسوولیت مثل عدم پرداخت هزینه های مشترک و بی توجهی به بهداشت ساختمان، موجب اختلاف بین ساکنان و هرج و مرج در محیط زندگی می شود.
همچنین اغلب در طراحی و ساخت مجتمع های آپارتمانی، فضایی مناسب برای امکانات فرهنگی و تفریحی لحاظ نمی شود; به همین دلیل نه مکانی برای بازی بچه ها منظور شده و نه فضایی برای تفریح و استراحت خانواده ها وجود دارد; لذا معمولا  اطراف منازل مسکونی به محل بازی بچه ها تبدیل شده و سر و صدای ناشی از این مساله بر روی اعصاب و روان ساکنان تاثیر نامطلوبی می گذارد.

 عدم اطلا ع از قوانین

عدم اطلا ع از قوانین و مقررات زندگی آپارتمان نشینی، منشا برخی مشکلا ت است. تعمیر و بازسازی پشت بام، نگهداری از تاسیسات، خرید تجهیزات ایمنی، پرداخت شارژ ماهیانه، تعمیر آسانسور، نظافت قسمت های مشترک ساختمان و... معمولا  موضوع کشمکش های میان ساکنان یک آپارتمان است.
به طور نمونه تعمیر خودروهای شخصی در پارکینگ و در مقابل بلوک های ساختمانی و آلودگی ناشی از آن، شست و شوی فرش و موکت، ایجاد صدای گوشخراش ناشی از به هم خوردن درب منازل، عدم استفاده صحیح از وسایل برقی، عدم استفاده صحیح از روشنایی راهروها، استفاده از وسایل صوتی با صدای بلند، نگهداری از پرندگان و حیوانات، گرفتگی چاه های فاضلا ب و چندین مورد دیگر که باید در مقررات مربوط به زندگی آپارتمانی مشخص شده و آموزش داده شود تا شرایط مطلوب برای زندگی بهتر فراهم آید.

زمینه های بروز مشکلات آپارتمان نشینی

چرا بین همسایه  های آپارتمانی اختلا ف و تنش پیش میآید، این مشکلا ت از کجا نشات می گیرد؟ در زیر به برخی از علل شکل گیری اختلا فات آپارتمانی اشاره می شود.
1-آشنا نبودن به قوانین ومقررات: قوانین بازگو کننده محدوده رفتار و اعمال افراد است که برای تضمین آرامش و تنظیم روابط تدوین شده و باید سعی کرد همه اقدامات منطبق با قانون و مقررات باشد. مثلا  درصد قابل توجهی از اختلا فات آپارتمانی را عدم پرداخت هزینه های اشتراک از سوی مشترکان تشکیل می دهد; به عنوان نمونه برخی مدعی اند ما به دلیل ساکن بودن در طبقه همکف، هزینه تعمیر آسانسور را نباید بدهیم، حال آن که ماده 4 آئین نامه قانون تملک آپارتمان ها، پرداخت هزینه قسمت های مشترک را الزامی دانسته است.
2- رعایت نکردن حقوق دیگران: اگر در رفتارمان تنها به مصلحت خود فکر کنیم، احتمالا  به ضرر دیگران تمام خواهد شد، مثلا  وقتی شما یکی از اطاق های واحد خود را اختصاص به کارگاه خیاطی یا آرایشگری دهید، با این کار تعداد رفت و آمدها در آپارتمان بیشتر و احتمالا  باعث ناراحتی و رنجش دیگر همسایه ها خواهد شد.
3- نداشتن تجربه زندگی جمعی: خیلی از مسائل و مشکلا ت آپارتمان نشینی به دلیل نبودن سابقه و تجربه قبلی زیست جمعی پیش می آید. بعضی ها به خاطر نداشتن تجربه قبلی، ناخواسته نارضایتی و ناخشنودی همسایه ها را رقم می زنند، مثلا  زمانی پیش می آید که همسایه ها توافق می کنند راهرو آپارتمان را رنگ بزنند و ما مخالفت می کنیم، اما قاعده زندگی جمعی حکم می کند که تابع نظر اکثریت باشیم. اصرار بر خودرایی در کار جمعی، انسان را دچار مشکل می کند.
معمولا  منازل آپارتمانی، نسبت به دیگر منازل مسکونی از امنیت بیشتری برخوردارند. با توجه به آمارهای موجود، میزان آسیب های اجتماعی مثل سرقت در منازل آپارتمانی کمتر از سایر منازل است.

پرداخت به موقع
  هزینه های اشتراک

احتمالا  در آپارتمانی که زندگی می کنید برخی امکاناتش عمومی است مثل آسانسور، روشنایی، راه پله ها، گاز،  آب، برق و... طبیعی است وسایل یاد شده هزینه هایی دارد که به مقدار بهره مندی و استفاده از امکانات بایستی به موقع و طبق توافق قبلی مثلا  براساس تعداد جمعیت هر واحد به طور مساوی پرداخت شود، بر سر این که واحد بغلی چون جمعیت بیشتری دارد، باید هزینه بیشتری بپردازد،  چانه نزنیم یا در صورت محدودیت درآمد، طوری مخارج خانه را تنظیم کنیم که پرداخت هزینه های اشتراک در اولویت اصلی و در صدر لیست هزینه ها قرار گیرد ضمنا برای ایجاد محیطی سالم و زیبا و برای حل مشکلا ت ساختمانی، باید همکاری  و مشارکت فعال و جدی داشت، مثلا  در جلسات مجمع عمومی شرکت نمود، به تصمیمات جمع احترام گذاشت و در اجرای آنها کوشا بود.

آموزش کودکان برای
رعایت بهداشت

برای حفظ تمیزی و زیبایی ساختمان به کودکان خود آموزش دهیم تا از کشیدن خط، نقاشی و اثر کفش بر روی دیوار یا نصب تصاویر نامربوط خودداری کنند.
کنجکاوی بیش از حد در مورد همسایگان موجب کدورت شده، شک و تردید آنان را سبب خواهد شد. هر خانواده ای برای خود حریم خصوصی دارد و مایل نیست دیگران وارد آن حیطه شوند، مثلا  دعواهای خانوادگی که اغلب نیز عادی است، با دخالت بیجا و بی مورد دیگران تشدید می شود.

حق همسایه

رعایت حق همسایه ها و تلا ش در جهت برآورده کردن خواسته های منطقی وی، همواره پسندیده است.
حضرت رسول (ص) می فرماید: «همسایه آن است که اگر مریض شد عیادتش کنی. اگر از تو قرض خواست حاجتش را رفع کنی، اگر حادثه خوشی برای او رخ داد، تهنیت اش گویی و اگر مصیبتی رخ داد، تعزیت اش گویی و از هرگونه اذیت و آزار بپرهیزی.»